Технология горных выработок

єа№ылатын енi 3-5мм жыра жасылады. Тесiлген шпур№а штанга жыра салнган

ѕшiнен енгiзелед. Штанга шнур iшiнде бекiп єалу ѕшiн екiншi шы№ып тЅр№ан

ѕшiне соєы берiледi.

Штанга шнурда бекiгеннен кейiн шы№ып тЅра№ан штанга ѕшiне тiреу плита

не болмаса арнайы профильды пластинка орнатылып бЅранда гайкамен бекiтiледi

/2. 9, б сур/. Штангашы» оймалы ѕшiне шошає гайка бЅралып, оны» штанга

бойымен жылжы№ан сайын кернеу гильзасын шнур№а тiрелтедi. Кернеу тiреу

сыналы тiреуден єымбат болсада єолдану№а ы»№айлырає болады. Штанга

тiреулерiнi» єатарды№ы мен јз ара алшаєты№ы 0,8-1,5м дей болады. Анкер

тiреуiнi» тиiмдiлiгi мынада жатыр тiреу орнату ѕшiн ѕ»гiнi кенейтудi»

єажестсiздiгi, тiреу єою шы»ыны аз болуы /металл, темiр бетон тiреылерiнi»

орнату шы№ыны 3-5 рет аз болады/, ауа еткiзѕ жолыны» ке» болуы. Тас

тiреулер тау єысымыны» єалыптасєан ѕiгёлерi» єойылады. Керек бол№анда тас

тiреудiн арасына єалынды№ы 30мм дейiн а№аш тесеу єолданып, ал єЅыс жерлерiн

сусымалы материалдарымен тортыру тiреуге икемдiлiк мѕмкiншiлiк бередi. Тас

тiреу фундамент, тiк єабыр№а мен єЅмбезден єЅрылады. Іабыр№алы кѕмбез

цемент ертiндiсi мен бекiген кiрпiштен не болмаса бетонды тас /бетонит/ пен

єабыр№а, тјбелерi єаланады. Іабыр№а мен, кѕмбездi» єалынды№ы 25-64см

жетедi. Кѕмбездi арнайы єалєан-єалып арєалы єаланады. Куйыл№ан бетон тiреу

тас тiреулердi» бiр тѕрi бола тЅра формаларыда бiрдей болады Бетон тiреудi»

айырмашылы№ы жiксiз болып кездеседi. Бетон тiреуiнi» єалынды№ы 25-35см тас

тiреу ден кѕштiлеу болады. Атал№ан№а бетон тiреу су еткiзбеу єасиетi

артты№ырыє. Бетон тiреуiн фундаменттен бастап кетередi. Іабыр№амен кѕмбездi

єалыппен кјтередi. Бетонды орнына арнайы бетон єЅй№ыш /бетоноукладчик/

єЅйып, пневматика не болмаса электр тербеткiш /вибратор/ арєылы

ты№ындалады.

Іатты жыныс арасында№ы ѕ»гiлер тiреу тiлемейдi. Іабыр№а тебе жыныстары

желмен мѕжiлуiнен саєтау ѕшiн бiр єабат тамшыбетонмен мылайды. Тамшы бетон

арнайы машинасымен сыланады дайды. /2.10 сур/.

2.10 сур. Тамшы бетон мен сылайтын машина. ¶стiнгi камера арєылы

єЅр№ає єосынды зат шлюзiне 2 жеткiзiлiп онда айналмалы дозатор /јлшедiшi/

єалсына тѕсiп ауа а№анымен зат шланга арєылыз сопло№а 4 жетедi. Сумен

араласєан єосынды шланг 5 арєылы ернiтiндi єабыр№а бетiне шамшылап

шашырайды. Ауаны» єысымы 400-500кПа болып ал суды» єысымы кјрсетiлгенкен

100-150кПа артагырає болганы шарт. Слау єабатыны» єалы»ды№ы 5-7см кем

болмауы керек. Iса№ат iшiнде машина 4м3 бетон сылайды. БЅл ёдiстi єалыпсыз

/бесопалубочная/ бетондау атайды. Тамшы бетон жыныс бетiнетез єатып єалады.

Тамшы бетон тјмiр торла№ан анкер тiреумен бiрге єолдаунуы мѕмкiн, ал

єысым№а єарсылы№ы 2 есе, ал созылу№а 30-60% кёдiмгi бетоннан арты» келедi.

Екi не одан кјп материалдарды єосып жасал№ан тiреудi аралас деп атайды

/смешанный/. Аралас тiреу єолдан№анда е» ты№ыз материал тау єысымын тiкелей

жушар болатын элементiнде єолданлады.

2.11 сур. Аралас тiреу.

А – тѕрлi тјмiр бетонды єЅбыр не болмаса а№аш тiреу - /1/ -

металладан жасал№ан /мандайша/,

Б – тас єабырiа мен металл мандайша;

В – тас єабыр№амен бетоннан жасал№ан кѕмбез.

МЅндай тiреулер кјьiнесе тјбесi жалпає ѕ»гiлерде а»аш рамамен ёлде

єЅбыр формалы тјмiр бетон тiрегiмен не металл верхнягiмен бекiтiлген тЅтас

тiреулер єолданылады. /2.114, а сур/; Іабыр№ала кiрпiш не бетоннан, ал

тјбесi металл ёлде а№аш балкасымен /2.11, б сур/ жабыл№ан тЅтас тiреу,

єабыр№а тас бетон мен єѕмбезделген тiреу /2.11, в сур/. Аралас тiреу јте

Ѕзає єызмет атєаратын тау єысымы јте зор жёне ѕ»гiлердi» єиылысатын

жерлерiн бекiтуге єолданады. ¶»гiлердi» кјлдене» єиыє кјлемiнi» мјлшерi

мынадай факторлар№а байланысты: атєаратын мiндетi, iшi мен жѕретiн

транспорт т.б. Жабдыєтарды» келемi, рельс тёселген жол саны, ауаны»

мєлшерi. ¶»гiленi» бiр жає бѕйiрiнен кiсi јтетiн жол єалдырылады. Тiреу мен

жѕрiп жатєан транспорт арасында арнаулы санылау єалдырып, ал ѕ»гi бойымен

ауа а№ыны» шапшанда№ы єаупсiздiк ережесiнi» шалидрi сёйкес болу№а тиiс.

Кјлдене» єиыєтын мјлшерi екi рет кјрсетiледi бiрiншiдедолбармен тiреулер

орнамай тЅр№анда№ы вчерне, екiншiде-аныєтал№ан /в свету/ тiреулердi»

мјлшенерiмен санасєаеда. Іабылдан№ан мјлшер бекiтiлген тау ѕ»гiсiнi» ѕ»гiлi

єиындысыны» мјлшерiне сёйкес болу№а тиiстi. Хауапсiздiк ереже бойынша кјмiр

шахтыларында транспорт жiне бас вентиляция ѕ»гiлердi» кјлдене» єийыє

мјлшерi а№аш пен, тјмiр тiреулерiмен бекiтiлгенде 4,5м2, тас жёне

тјмiрьетон тiреулермен бекiтекенде 4м2; рудниктерге атал№ан кјрсеткiштер 4

жiне 3,5м2: кјмiр шахталарында рельс бойынан ѕ»гiнi» мандайшасы» 1,9м, ал

рудниктерде 2 метреден кем болмауы шарт.

2.5. Тау ѕ»гiлерiн ѕ»гiлегендегi технология процесстерi.

Тау ѕ»гiлерiн ѕ»гiлеу процесстi басты /тау жынысын єопару, єопарыл№ан

жынысты жиып алу, тiпкiлiктi тiреулердi орнату/ жiне єосалєы /уаєытша

тiреулердi орнату, тјмiр жолды тесеу, су а№ызатын жыра жѕргiзу, вагон

алмастыру єондыр№ыларын єЅру, єысымды ауа єЅбырларын, вентиляция єЅбырларын

жа№ыстыру, кабель iлу т. б./ операциясына бјлiнедi. Тау жынысын єопару

процесстерi механика, механо-гидравлика, гидравлика жiне жарыл№ыш

ёдiстерiмен орындайды. Механика жёне гидравлика механика ёдiсi комбайн

арєылы арєылы орындалады. Гидравлика ёдiсi таужынысын єатты єысымды су

кѕшiмен єопарады.

/Буровзрыной/ жарыл№ыш єопару деп тау жынысын тесiп, тесiлген жердi

жарыл№ыш затпен толтырып жар№анды айтамыз. Атал№андарды№ iшiнде ке»

тара№аны механика жёне жарыл№ыш /ьуровзрывной/ ёдёстерi. Механика ёдiстерi

жазыє не е»кей ѕ»гiлерде єаттылы№ы (=4 дейiн тау жыныстарын онып алу iсiнде

пайдаланады. Кен бал№ал№алары мен су єысымы 4000кПа дан астам гидравлика

ёдiстерi осы атал№ан тау жыныстарын ойып алуда пайдаланады.

Осы кѕндерi єаттылы№ы ( 10№а дейiн тау жынысын ойып алатын комбайндар

сыннан јтiп жатыр. Дёрiмен єопарып тастау ёдiсi: єаттылы№ы орта оданда

єатты жыныстарды єопару iсiнде ке» єолданылады, жёне ѕ»гiнi» кјлбей не

тiктiгiн тал№амайды.

2.5.1. Жыныстарды бЅр№ылап дёрi кѕшi мен жару iсi.

Тау жынысыны» єопарылуы жарыл№ыш затты» /ВВ/ жан№ан кезiнде газга

айналып кјлемi єаурыт Ѕа№ай№ан энергия кѕшiне байланысты. Жарыл№ыш затты»

єау ысты№ы мол газга айналу процессiн жарылыс /взрыв/ атайды. Жарылысты»

єопару ёсерiн кјбейту ѕшiн жарыл№ыш затты жарыл№ыш єЅысєа камера№а

орнатады. Ол камераларды жынысты бЅр№ылау ёдiсiмен тесiп жасайтын

бал№андыєтан жынысты барлыє комплекс єЅпару жЅмысын бЅр№ылан жару жЅмысы

аталады /буровзрывныеработы В. В. Р./.

Жарыл№ыш камераларына шнур мен скважина жатады. Шнурды айналма, соєып-

айналма, не айналып-со№атын машиналармен бЅр№ылайды. Айналма ёдiсiмен

бєр№ылайтын машиналарды бѕранда машина атаида /сверла/. Іолданылатын

єѕатына єарай; электр, сы№ыл№ан, ауа, гидравлика тѕрi болып; єолдану

тёсiлiне єарай: єол№а ѕстайтын женiл /ручной/, колонєа№а єойылатындары

болады. Элктр бЅр№ылар єоз№ау мехаздерiрiнi» тѕрiмен жёне оны» жылжыту

єЅатымен /5 деп 16 КН дейiн/ аталу шапшанды№ымен /120 дан 600 аталыу/ мен

двигатель єЅатымен /2 деп 4,8 кВт дейiн/ јзгешеленiн кјрiнедi. ЖЅмсає

жынысты тесѕ ѕшiн єол бЅранда єолданылады.

Іатты жынысты бЅры№ылап тесѕ ѕшiн салма№ы 105 тен 120кг дейiн

колонкада, манипуляторда не болмаса бЅр№ы арбашы№ына тиелген электр бЅр№ысы

єолданылады. БЅр№ы арбасына екiден алты№а дейiн колонка типтi бЅр№ы

машиналар орнатылады. БЅр№ы машиналар жал№ыз жЅмысмынны» басєаруышы бiрден

бур№ылайды манипуляторлар арєылы бЅр№ы машиналар тиеушi машиналар№ада

орнатылады. Манипуляторлар бЅр№ы машиналарды кјтерiп тјмен тѕсiрiп белгiлi

жерге бекiтiп єою№а мѕмкiндiк тЅ№ызады /2.1., а сур/.

2.12. сурет. БЅр№ы машинасыны» єондыр№ысы.

А – манипулятор№а єондырыл№аны;

Б – пневмотреуге орнатыл№аны.

1 – электрбЅр№ысы;

2 – жылжыма сјресi;

3 – каретка;

4 – айналма /вертлюг/;

5 – люнет;

6 – сым;

7 – сымны» єарма№а;

8 – кјлдене»нан су жiберiп тЅратын муфта.

БЅрап со№атып ёдiспен тесiп-бЅргылау iсiде єол, телескопты жёне

волонкалы пневмобал№алар /перфораторлар/ єолданылады.

Оларды» салмає /12 деп 30 кг дейiн/, минутына со№у жиiлiгi /1700 деп

2000 дейiн/ жiне сы№ыл№ан ауа шы№ыны /2 деп 3,5 м3/ мин дейiн/ жайынды

айырмашылы№ы болып тЅрады. Жиiлiгi минутына 2000 соєєыдан артыє Ѕратын

бал№аларды» јнiмдiлiгi артыє бола тЅра бЅр№ышылырды» аныєталды. Сондыєтан

мЅндай бал№алар пайдалану№а Ѕлыєсаты бар /2.12, б сур/. Айналып-са№у

ёдiсiмен бЅр№ылау жиiлiгi минутына 4000 соєєылайтын, жылжу єысымы 1,1КН

дейiн, минутына 10м3 єосылады ауа шы№ындайтын машина єолданылады. /2.13

сур/.

2.13 сурет – СБУ –2м бЅр№ы єондыр№ысы. Тiк ѕ»гiнi тескенде єол

пневматика перфораторы сумен єолданылады. Забойда бiр мезгiлде iстейтiн

бЅр№ы машинананын саны алаєы 2,5 – 4м2 забой№а бiр машина есебiмен алынады.

БЅр№ы аспсптарына: бЅр№ы, коронка, єырна№ыш жатады.

Іаттылы№ы орташа жыныстарды айналма ёдiсiмен бЅр№ыла№анда ромб не тiк

бЅрыш формалы бЅрамалы У7 єЅрыштан жасал№ан бЅр№а штангалар пайдаланылады.

Штанганы» ѕшiне јте єатты металл-керамикалыє јорытпа жалпає тiлiгiмен

єаптал№ан єЅрыш жо»№ышы єодырылады /2.14 сур/.

2.14. сур. Айналма бЅр№ылайтын бЅралма бЅр№ы штангасы. БЅр№алау

кезiнде шы№атын Ѕсає жыныс бјлшектерi айналма штанга єыры арєылы сыртєа

шы№ып жатады. Мјлшерi бос кремнеземны» 10% асатын тозанны» 1м3 ауада 2 мг

аспауына орай шнурды су мен шайып бЅр№ылау№а тиiстi. Айналма бЅр№ылау ѕшiн

диамерлерi 22, 25, 32, мм єЅрыш бЅр№ы штан»асын жасайды, iшi єуыс алты

єырлы, не болмаса дј»гелек. Осындай жа№даймен єолданылатын жо»№ыштарды»

iшiнен /2.15, а сур/ су жѕретiн тесiк єаратырылды.

2.15 сур. Айналма бЅр№ылауда єолданатын жо»№ыштармен со№ып-айналма

бЅр№ылауда єолданатын бЅр№ы коронкалары

А – РП-7» жо»№ыш;

Б – РПРМ;

В – БИ-722;

Г – РКС.

А – бiр тiлдi коронка;

Б – крест тѕрлi;

В – т-тѕрлi;

Г – шы№ы»єы жѕздi.

Днепропетровск кен институтында жетiлдiрiлген єысымын 15 кН асыран

єатты жыныстарды бЅ№ылауда РКС жо»№ыны јте ѕтымды келедi. Іаттылы№ы [pic]

єолдан№анда РП – 17ц жо»№ышынан ј»iмдiлiгi 2,5 – 3,5есе асып тѕстi.

Жыныстарды» жа№дайына байланысты со№ып-айналама бЅр№ыла№анда бiр

тiлдi, крест тѕрлi, Т- тѕрлi жёне алып-салмалы коронкалар єолданады /2.15,

а-2сур/. Олар ды» коонкасы штанга№а конуспен не винт оймасыарєылы

бекiтiледi. Шпурды» тѕбi бЅр№ы жиынтылы№ынан тазарту ѕшiн 5тен 18л/мин су

жiберiлiп тЅрады. Су шпурдан шы№атын тозанды басып, ысы№ан коронканы суытып

бЅр№ылау процессiне ѕлкен женiлдiк тЅ№ызып тЅрады. Шпурды» диаметрi 32 ден

60 мм дейiн, ал ѕзынды№ы 0.5 ден 3,5 дейiн јзгерiп тЅрады. Тиiлдi болу ѕшiн

шпурды» Ѕзынды№ын 2,2 - 3,2 м. Астрма№ан жјн.

Жарыл№ыш заттар мен жару жабдыєтары.

Кен јндiрiсiндi аммиак - селитралы мен нитроглицирин, жарыл№ыш заттары

ЖЗ /ВВ/ ке» єолданылады.Бiрiншiсiнi» негiзгi компонентi аммиак селитрасы

NH4 NO3 . БЅ№ан, аммонит, аммонал, динафталит, динамон т.б. жатады.

Нитроглицирин C3H5 / ONO2 / 3 динамиттыє негiзгi кЅрамына кiредi. Іолдану

ережесi не сёткес ЖЗ мындай топєа бјлiнедi.

1. Саєтыє тiлемейтiн - жер бетiнде, ша», газ жарылу хаупi жоє шахталарда

жарылыс жѕмысын орындау ѕшiн.

2. Саєтыє тiлейтiн-газ, шає-тоза» жарылу хаупi кѕштi шахталарда.

3. ґте саєтыє тiлейтiн - кјмiр жару iсiнде єана єолдану ѕшiн.

Аммиак селитралы ЖЗ патрон, не єапшыє пакетке толтырыл№ан тѕрiнде, ал

нитроглицерин тек патрон тѕрiнде жеткiзiлiп тЅрады. Саєтыє тiлейтiн ВВ

патронды єалпында пайдаланылады.

Жарылыс тЅ№ызатын процесстi - инициирование деп атайды. Оны» от не

механикалы тѕре бар. От ёдiсiн єолдан№анда дёрiнi жар№ызатын жабдыє ретiнде

от јткiзетiн шнур мен акпсюль - детоатор болады. От жѕргiзетiн жiурiмен

/шнур / єызметi отты капсюль - детонатор№а жеткiзу. Капсюль - детонаторды»

атєаратын мiндетi жарыл№ыш заттар№а детонация жеткiзѕ. Капсюль - детонатор

дегенiмiз iшi тЅтынатын иницирующий /затєа тол№ан/ тетрил, тэн не болмаса

гексоген, осы№ан єоса кѕркiреѕк сынап не болмаса тенерес єосыл№ан єор№асын

азиды/ /2,16 сур/ диаметрi 7 мм дейiн металл /алюминий не жез/ не єа№аз

єауызы /гильза/. От жѕргiзгiш шнур№а жал№ан№ан капсюль - детонатор жарыл№ыш

затты» iшiне жеткiзiлiп орналасады. МЅндай патронды оєтал№ан патрон /

патрон-боевик/ деп атауы єажет. От жѕргiзгiш шнурды» iшiмен от 1 м/сек

шапшандыє пен жайылады. Жалын от капсюль аяєшаны» тесiгi арєылы капсюль

затын детонация№а дЅшар етiп, ал ол бѕкiл жарыл№ыш заттарды детонация№а

Ѕшыратады.

2.16 сурет. Капсюль - детонатор:

1. єауза /гильза/;

2. аяєша /чашечка;

3. пен 4. єозба№ыш єосындылады.

Газ бен ша» хаупi бар шахталарда, ёсiресе јрге / 30( тан жо№ары /

єарай беттеп јткiзiлiп жатєан ѕ»гiлерде жарыл№ыш заттарды јтпен тЅтату

жЅмысы жѕргiзiлмейдi. Электр єуатымен жар№анда жарыл№ыш заттар№а датонация

берѕ ѕшiн электр тѕтатєыш пен єосыл№ан детонатор капсюль пайдаланады.

/2.17,а сур/ єѕрт ёрекеттi электродетонатор кјрсетiлген.

2.17 сур. электродетонаторлар.

А - єѕрт ёрекеттi;

Б - шабан ёрекеттi

1. пластикалы ты№ын

2. тѕтытылатын зат;

3. гильза;

4. аяє;

5. тор;

6. шабандатушы зат;

7. єоздырушы заттар;

8. єоздырушы заттар.

Электр тѕтамындыратын єондар№ы екi жекеленген диаметрi; 0,5 - 0,6 мм.

сымнан тЅрады. Екеѕiнi» ѕшi айрша болып келедi. Екi сымынан жасал№ан

балєыту кјпiршiгi жапсырылады. Балєыту кјпiршiгiнен электр єуатын

жiбергенде электродетонатор жарылады. Шабан ёрекеттi электродетоноторлады»

электр тѕтанушымен єоздыратын єосынды арасында арнайы шабандату№ын зат

єоиылады /2,17,б сур/.

Оларды бiр iзбен ёр-бiр зарядты жару№а єоладинады.

Электродетоноторды жару ѕшiн тоєты машинкадан не болмасы. Электр

торынан алады.

Ша» - тоза», гау жарылу єауыпы бар шахталарда конденсатор типтi

жарылыс хауыпнен сыєтаталып жасал№ан арнайы тЅраєты тоєта жарыл№ына

машинкасы єолданылады. Оны» ёрекет принципi - жина№ыш конденсаторды єаурырт

разрядтау. БЅл машинкаларды шахта бЅзып - жандеуге болмайды. Жјндеу iсi тек

єана шеберханыда орындалады. Электр торынан ток ал№анда (кѕш не жарыє

жiберетiн тордан) жарылыстан єор№ан СП-" пребора, а оєпан ѕ»гiлейтiн

забойларды, арнаы ѕ»гiлеѕшi забойдарды» рубильнигi єолданылады.

Жарымыс жЅмысын жѕргiзѕ. Жер астынды жирылыс.

ЖЅмысы скважина не гипур зарядтарын жару арєылы ортдалады. Кен ѕ»гiлер

iн ѕ»гiлегенде гипур зарядтары єолда»ылады. Жаз ненурды» он боиыныє [pic]

пен [pic] дейн толты№ад єал№ан орынын јз гiнерттi материалдармен тыстырып

/забйка/ шлурдыє ты№ы»далтды. Ж. З. Жарылу куаты жарылатын сiлемнi» бос

беттерiнi». Санына жёне бос бетке аралыє жаєы Ѕды№ына байланысты. БЅл

аралыє жаєындарын (Л. Н. С.) жарыласєа кјрсететiн е» кем кедергi линиясы

апталады.

Забойларда єашанда бiр екi жала»аш бет кездесiп тЅрады. Іосалєы

жаланаш жазыєтыє єЅру ѕшiн алдымен єазба єуыс жасау шiн шпурлар

пайдаланады. Кедергiнi» е» єысєа сызы№ын (Л. Н. С.) ша№ындату ѕшiн жарыл№ыш

зарядты ёр тѕрлi уаєытпен жар№ан дЅрыс. Кен јндiрiсiнде тазарту жѕмысында

скважинды зарядтар єолданылады. Скважиндарды арнайы станокпен диаметрi 50

ден 130 мм. дейiн, ал Ѕзынды№ы 10 нан 50 м. дейiн бЅр№ыланады. Жарыл№ыш

заттармен скважинаны оєта№анкезде же»iлдiк тЅ№ызу ѕшiн пневмо-зарядниктер

єолданылады. Жарыл№ыш жЅмысын орыкдау ѕшiн арнайы дайындал№ан, єолында

тиiстi кѕёлiк єа№азы бар адамдар жiберiледi.

2.5.2 Забойды» ауасын алмастыру.

Жарыл№ыш заттар жарыл№анда мынадай улы заттар пайда болады - кјмiртек

тоты№ы /СО/, азотты» єос тоты№ы / NO2 / т. б. Кен у»гiлерiн /шахта оєпаны,

штольнялар, квершлагтар, штректер т. б./ сы»ар тѕйыє у»гiлер iретiмен

у»гiленедi. Мѕндай у»гiлерде жарыл№ыш жѕмыстары орындал№аннан кеiн

ауыстырып тѕру ѕшiн же»iл желдеткiш єолданылады. Жел ауыстыруды» ѕш тѕрлi

ёдiсi бар: ауаны єысып жылжыту, сорып жылжыту, єосалєы ёдiс.

Ауаны урлеп жылжыту ёдiсiнде таза ауа єѕбыр аркылы берiлiп, ал

жарыл№ыш заттары араласєан лас ауа ѕ»гi бойлымен тысєа бос агызылып

шыгарылады. /2.18,а сур/. Сорып жылжыту ёдiсiндe ластанган aуа кЅбырга

желдеткiш пен сорылып, ал таза ауа ѕ»гiмен бойымен забой№а а№ымен

жеткiзiлeдi./2.18,б сур/. Екi ёдiстiн екеуiндеде таза ауа кeлетiн ѕ»гi

єазылып жатєам ѕ»гiмен тѕйiсетiн жерiнен е» кем дегенде 10м жерден алысырає

аланады. Іосалєы ёдiспен ауа ауыстыру едiсiнде екi желдeткiш коилады,

бiрiншiсi /бастысы/ – ластан№ан ауа ауыстыгу ѕ»гiде єойыл№ан бегеттiн

iшiнен сыртєа сорып тартса, ал екiмшiсi таза ауаны бегеттiн iшiнен урлейдi.

/2.18, в сур/.

2.18сур. Туйык выработкаларды ауа ауыстыру схемалары. Жарылыс

жумыстарынан кейiн ауа тазарту iсi I5-20 минуттaн аспауы жен. Сондыктанда

kepceтiлreн ауаны» сорып не болмаса єысып ауыстыру ёдiстерi єысєа ѕ»гiлердi

ѕ»гiлегенде /200-300м/ єолданылады. Ал ѕ»гi Ѕзап кеткенде єосалєы ёдiстерi

єолданылу№а тиiстi. Вентиляция єЅбырлардан єЅралады. Метелл єЅбыры

єалынды№ы 1 деп 3мм дейiн єЅрыш прокатынан жасалады. ІЅбырды» енi 200-800мм

ал бјлшегiнi» Ѕзынды№ы 2-3м болады.

Мата єЅцубыры /М типтi/ резина араласєам матадан жасалады. ІЅбырды»

Ѕзынды№ы 5ден 30м дейiн, ал диаметрi 200, 500,600мм болады. ґз ара єЅбырлар

серiппетлi /пружина/ саєинамен єосылып жо№арыдан тартыл№ан сым арєан iлiнiн

койылады. Забойдан єЅбырды» ѕшi 8-12м алыстамауы шарт. Тiк ѕ»гiлердi»

за6ойлары кјбiнесе єос ёдiспен желденедi. Ауаны єысып жiберетiн єЅбыр тјмен

тѕcipiп, ал сорып алушы 5-6м жо№ары iлiнедi. Ал желдеткiштер тыста не

болмаса забой№а жаєындау жерде, арнайы орында орналасiтырырады.

2.5.3. Жыныстарды тиеу.

Жарылыс жѕмысы орындалып, ауа тазар№анан кейiн жарылган жынысты тиеуге

кiредi. Тiк ѕ»гiлердi ѕ»гiлегенде жарылгам жынысты сыртєа /єазба/ проходка

єayracына ГП-2, КС-3, КС-2м KC-lM rpeйферлi тиегiштермен тиеiдi. Грейфер

тиегiштер кысылгам ауанын 500кПа куатымен iстейi, забойдын 10-16м2 жерiне

бiр тиеrim єолданылады. Пневматика тиегiш ПГ-2 /2.19сур/ пневмокетергiшiмен

ердагi пневматика лебедкасында арєанмен iлiнедi. Уысы 0.1м3/мк грейфер

тиегiшi пневмо-какпагымен /затворы/ карулангам. Тиегiштi арнайы єЅры№ы

/водило/ арєылу менгерiледi. єЅрыєты» /водилонын/ екi Meнrepyшi кнопкасы

болады бiрi-тиейтiн саусактарын менгеретiн, екiншi-жогары темен тycipin

тЅратын.

Орта есеппен енiмдiлiгi 14м3/са№атына. Пневмо-тиегiш проходка єау№асын

толтыр№аннан кейiн, єау№а єыр№а кјтерiлген бетiнде автоматты турiнде жѕктен

босатылады. Жеткiзiлген жыныс ёpi єарай жыныс ѕиiндiсiне /отвалга/

жеткiзiледi. Жадыє ѕ»гiлерде жарылган жыныс мезгiлдi /циклмем/ не уздiксiз

ёдiспен iстейтiн тиегiш машиналармен тиеледi. ППН2Г тиегiш машина жадыє

ѕ»гiлерде ѕ»гiлегенде не тазалаушы жѕмыста єолданылады. Бѕл машина дербес

єоз№алтыєышта, басєару пульт, пневматика коммуникациясиялы жёне суландыру

системалы екi шынжыр табанды арбадан /телжка№а/ єЅралады.

/2.20сур/. ¶здiксiз ёдiспен iстейтiн єабыр№адан тиейтiн ПНБ типтi

машина ленталы не болмаса пластинкала /єатпарлы/ конвейер мен транспорт

єЅралдарына тиейдi /2.21 сур/. Бѕл машина шынжыр табанды єЅралмен жылжиды.

Ен кеп№тара аны /1ПНБ-2, 2ПНБ2, 1ПНВ2У/ жинаущи єалєанымен /нагребающая

лана/ тиейтiн єуралмен жабдыєтал№ан машиналар. Кен ѕ»гiлерiн ѕ»гiлеу

технология процесстерi тупкiлiктi тipey-бeкiнicтepiн тЅр№ан орнатумен

аяєталады.

2.20сур. ШПН2Г тиеу машинасы.

2.21сур. IПНБ2 тиеу машинасы.

2.5.4 Жёрдемешi процeсстер.

Кебiнесе жёрдемешi проесстерi негiзгiлepiмeн бiргe орындалып турады.

Мысалы, шпурларды бЅр№ылап жатєанда жол теселедi, маневр орындататын

єЅралдар ауыстырылып, ор /канава/ єазылып жатады т.б. Жуыє не е»кi

ѕ»гiлерде уатыл№ан жынысты тиер алдында тез єЅрастырылатын, жайылмалы

єЅбырдан жасал№ан конструкция жёне кронштейн /2.22,а сур/ не болмаса

суырмалы консоль орнатылады . /2.22,б сур/. Алмастыру /маневровый/ єЅралдар

тиеулi арбаларда /вагонеткаларды/ бос вагонткеге алмастыру ушiн

єолданылады. Осындкай жагдайда жапсырма разминовка /жол ажыратпасы/

/2.23сур/. Женiл рельстен металл таба№ына жиналып тиегiш машинадан 10-12м

жерде орнатылады. Забойды» жылжуына байланысты разминовка 15-20м кeйiн жа»а

орын№а жылжылытылып отырады.

2.2З сур. Вагонетканы» жапсырма разммновка арєылы алмасу схемасы

/нобайы/.

Страницы: 1, 2, 3, 4